ΣΤΕΝΩΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ: Διάγνωση & θεραπεία

Αγγειοχειρουργός, διδάκτωρ ιατρικής

Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής στο Metropolitan Hospital

Τί είναι η στένωση καρωτίδων;

Η νόσος καρωτίδων ονομάζεται επίσης στένωση της καρωτίδας αρτηρίας. Ο όρος στένωση καρωτίδων αναφέρεται στην μείωση του εύρους του αυλού των καρωτιδικών αρτηριών. Αυτή η στένωση συνήθως προκαλείται από την συσσώρευση λιπαρών ουσιών και αποθέσεων χοληστερόλης, που ονομάζεται αθηρωματική πλάκα. Η απόφραξη της καρωτίδας αρτηρίας αναφέρεται σε πλήρη απόφραξη της αρτηρίας. Όταν οι καρωτίδες στενεύουν, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, η πέμπτη κύρια αιτία θανάτου στις ΗΠΑ

Τί είναι οι καρωτίδες αρτηρίες;

Οι καρωτίδες αρτηρίες είναι δύο μεγάλα αιμοφόρα αγγεία που παρέχουν οξυγονωμένο αίμα στο μεγάλο εμπρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου. Αυτό το τμήμα του εγκεφάλου είναι υπεύθυνο για τις σκέψεις, την ομιλία, την προσωπικότητα, τις αισθητικές και κινητικές λειτουργίες. Μπορείτε να αισθανθείτε τον παλμό σας στις καρωτίδες αρτηρίες σε κάθε πλευρά του λαιμού σας, ακριβώς κάτω από τη γωνία της γραμμής της κάτω γνάθου.

Πώς εμφανίζεται η νόσος των καρωτίδων;

Όπως οι αρτηρίες που παρέχουν αίμα στην καρδιά – οι στεφανιαίες αρτηρίες – οι καρωτίδες αρτηρίες μπορούν επίσης να αναπτύξουν αθηροσκλήρωση ή «σκλήρυνση των αρτηριών» στο εσωτερικό των αγγείων.

Με τον καιρό, η συσσώρευση λιπαρών ουσιών και χοληστερόλης στενεύει τις καρωτίδες αρτηρίες. Αυτό μειώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και αυξάνει τον κίνδυνο ενός εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι παρόμοιο με καρδιακή προσβολή. Εμφανίζεται όταν η ροή του αίματος αποκόπτεται από ένα μέρος του εγκεφάλου. Εάν η έλλειψη ροής αίματος διαρκεί περισσότερο από τρεις έως έξι ώρες, η βλάβη είναι συνήθως μόνιμη. Μπορεί να συμβεί ένα εγκεφαλικό επεισόδιο εάν:

Η αρτηρία γίνεται πολύ στενή
Υπάρχει μια ρήξη σε μια αρτηρία στον εγκέφαλο που έχει αθηροσκλήρωση
Ένα κομμάτι πλάκας σπαει και ταξιδεύει στις μικρότερες αρτηρίες του εγκεφάλου
Ένας θρόμβος αίματος σχηματίζει και αποφράσει ένα αιμοφόρο αγγείο

Τα εγκεφαλικά επεισόδια μπορούν να εμφανιστούν ως αποτέλεσμα άλλων καταστάσεων εκτός από την στένωση των καρωτίδων. Για παράδειγμα, αιφνίδια αιμορραγία στον εγκέφαλο, που ονομάζεται ενδοεγκεφαλική αιμορραγία, μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Άλλες πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

Ξαφνική αιμορραγία στο χώρο του νωτιαίου υγρού – υποαραχνοειδής αιμορραγία
Κολπική μαρμαρυγή
Καρδιομυοπάθεια
Υψηλή πίεση του αίματος
Μπλοκάρισμα μικροσκοπικών αρτηριών στο εσωτερικό του εγκεφάλου

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη στένωσης των καρωτίδων;

Οι παράγοντες κινδύνου για την καρωτιδική αρτηριακή νόσο περιλαμβάνουν:

Ηλικία
Κάπνισμα
Υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) – ο σημαντικότερος θεραπεύσιμος παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο
Μη φυσιολογικά λιπίδια ή υψηλή χοληστερόλη
Αντοχή στην ινσουλίνη
Διαβήτης
Παχυσαρκία
Καθιστική ζωή
Οικογενειακό ιστορικό αθηροσκλήρωσης, είτε στεφανιαίας νόσου ή καρωτιδικής νόσου
Οι άνδρες ηλικίας κάτω των 75 ετών έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις γυναίκες στην ίδια ηλικιακή ομάδα. Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άνδρες ηλικίας άνω των 75 ετών. Οι άνθρωποι που πάσχουν από στεφανιαία νόσο έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρωτιδικής νόσου. Χαρακτηριστικά, οι καρωτίδες αρτηρίες νοσούν λίγα χρόνια αργότερα από τις στεφανιαίες αρτηρίες.

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου των καρωτίδων;

Μπορεί να μην έχετε συμπτώματα καρωτιδικής νόσου. Η πλάκα συσσωρεύεται στις καρωτίδες αρτηρίες με την πάροδο του χρόνου χωρίς προειδοποιητικές ενδείξεις μέχρι να εμφανιστεί παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (TIA) ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τα σημάδια ενός εγκεφαλικού επεισοδίου μπορεί να περιλαμβάνουν:

Ξαφνική απώλεια της όρασης, θολή όραση ή δυσκολία στην όραση στο ένα ή και τα δύο μάτια
Αδυναμία, τσούξιμο ή μούδιασμα στη μία πλευρά του προσώπου, στη μία πλευρά του σώματος ή σε ένα χέρι ή πόδι
Ξαφνική δυσκολία στο περπάτημα, απώλεια ισορροπίας, έλλειψη συντονισμού
Ξαφνική ζάλη
Σύγχυση
Δυσκολία στην ομιλία (αποκαλούμενη αφασία)
Ξαφνικός σοβαρός πονοκέφαλος
Προβλήματα με τη μνήμη
Δυσκολία στην κατάποση (αποκαλούμενη δυσφαγία)

Πώς διαγιγνώσκεται η στένωση των καρωτίδων;

Συχνά δεν εμφανίζονται συμπτώματα της νόσου έως ότου εμφανίσετε TIA ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Γι ‘αυτό είναι σημαντικό να επισκέπτεστε τακτικά τον γιατρό σας για εξετάσεις. Ο γιατρός σας μπορεί να ακούει τις αρτηρίες στο λαιμό σας με στηθοσκόπιο. Εάν ακούγεται ένας μη φυσιολογικός ήχος, που ονομάζεται φύσημα, πάνω από μια αρτηρία, μπορεί να αντανακλά τυρβώδη ροή αίματος. Αυτό θα μπορούσε να υποδεικνύει σοβαρή στένωση των καρωτίδων.

Η ακρόαση για ένα φύσημα στο λαιμό είναι ένας απλός, ασφαλής και φθηνός τρόπος για να ελέγξετε τη στένωση της καρωτίδας αρτηρίας, αν και μπορεί να μην ανιχνεύσει όλες τις περιπτώσεις στενώσεων. Βεβαιωθείτε ότι ενημερώσατε το γιατρό σας εάν έχετε συμπτώματα, όπως αυτά που αναφέρονται παραπάνω.

Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας ζητήσει να υποβληθείτε σε εξετάσεις για τη διάγνωση της καρωτιδικής αρτηριακής νόσου. Οι πιθανές εξετάσεις περιλαμβάνουν τα εξής:

Ο υπερηχογράφημα καρωτίδας (Triplex ή Doppler). Αυτή η μη επεμβατική, ανώδυνη εξέταση εκλογής χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας για την προβολή των καρωτιδικών αρτηριών. Ψάχνει για πλάκες και θρόμβους αίματος και καθορίζει εάν οι αρτηρίες είναι στενωμένες ή αποφραγμένες. Ένας υπέρηχος Doppler δείχνει την κυκλοφορία του αίματος μέσω των αιμοφόρων αγγείων. Η απεικόνιση με υπερήχους δεν χρησιμοποιεί ακτινοβολία.
Αγγειογραφία μαγνητικού συντονισμού (MRA). Αυτή η τεχνική απεικόνισης χρησιμοποιεί έναν ισχυρό μαγνήτη για να συλλέξει ακριβείς πληροφορίες για τον εγκέφαλο και τις αρτηρίες. Στη συνέχεια, ένας υπολογιστής χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για τη δημιουργία εικόνων υψηλής ανάλυσης. Ένα MRA μπορεί συχνά να ανιχνεύει ακόμη και μικρά εγκεφαλικά επεισόδια στον εγκέφαλο.
Ηλεκτρονική τομογραφική αγγειογραφία (CTA). Λεπτομερέστερα από μια ακτινογραφία, ένα CT χρησιμοποιεί ακτίνες Χ και τεχνολογία υπολογιστών για την παραγωγή εικόνων εγκάρσιας τομής των καρωτιδικών αρτηριών. Εικόνες του εγκεφάλου μπορούν επίσης να συλλεχθούν. Με αυτή τη δοκιμή απεικόνισης, η σάρωση μπορεί να αποκαλύψει περιοχές βλάβης στον εγκέφαλο. Η CT σάρωση χρησιμοποιεί χαμηλό επίπεδο ακτινοβολίας.
Εγκεφαλική αγγειογραφία (αγγειογράφημα καρωτίδας). Αυτή η διαδικασία θεωρείται το χρυσό πρότυπο για την απεικόνιση των καρωτιδικών αρτηριών. Πρόκειται για μια επεμβατική διαδικασία που επιτρέπει σε έναν γιατρό να βλέπει ροή αίματος μέσα από τις καρωτιδικές αρτηρίες σε πραγματικό χρόνο. Η εγκεφαλική αγγειογραφία επιτρέπει στον γιατρό να βλέπει στένωση ή μπλοκαρίσματα σε μια ζωντανή οθόνη ακτίνων Χ καθώς ειδικό σκιαγραφικό εισάγεται στις καρωτιδικές αρτηρίες. Αυτή η διαδικασία παρέχει τις καλύτερες πληροφορίες. Έχει μικρό κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.

Ποια είναι η θεραπεία για τη στένωση των καρωτίδων;

Για την αποτελεσματική θεραπεία της καρωτιδικής αρτηρίας, οι γιατροί προτείνουν τα εξής:

Αλλαγές στις συνήθειες του τρόπου ζωής
Λήψη φαρμάκων σύμφωνα με τις οδηγίες
Επεμβατικές μεθόδους για την αποκατάσταση της ροής

Ποιες είναι οι συνιστώμενες αλλαγές στον τρόπο ζωής για την καρωτιδική αρτηριακή νόσο;

Για να εμποδίσετε την καρωτιδική αρτηριακή νόσος να προχωρήσει, συνιστώνται οι ακόλουθες αλλαγές στον τρόπο ζωής:

Κόψτε το κάπνισμα
Ελέγξτε την υψηλή αρτηριακή πίεση
Ελέγξτε τον διαβήτη
Τακτικές επισκέψεις στο γιατρό σας
Ζητήστε από το γιατρό σας να ελέγξει τη χοληστερόλη σας και να σας παρέχει θεραπεία, εάν είναι απαραίτητο
Τρώτε μια υγιεινή διατροφή
Διατηρήστε ένα υγιές βάρος
Ασκηθείτε (γυμναστείτε) τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας
Περιορίστε το αλκοόλ σε 1 ποτό ανά ημέρα για τις γυναίκες, 2 στους άνδρες

Ποια φάρμακα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου;

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα όπως η ασπιρίνη και η κλοπιδογρέλη (Plavix) για τη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου που προκαλείται από θρόμβους αίματος. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης και την μείωση της αρτηριακής πίεσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συνταγογραφηθεί η βαρφαρίνη (Coumadin).

Ποιές επεμβατικές μέθοδοι αντιμετωπίζουν την στένωση των καρωτίδων;

Εάν υπάρχει σοβαρή στένωση >70%, πρέπει μα αποκατασταθεί η ομολή ροή αίματος. Για την θεραπεία της στένωσης ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει οποιαδήποτε από τις ακόλουθες διαδικασίες:

Καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή (CEA). Αυτή ήταν η συνηθέστερη επέμβαση για ασθενείς που έχουν καρωτιδική αθηροσκλήρωση και εμφάνησαν ΤΙΑ ή εγκεφαλικά επεισόδια. Ενώ είστε υπό γενική αναισθησία, γίνεται μια τομή στο λαιμό στη θέση της καρωτίδας. Ο χειρουργός απομονώνει την αρτηρία και απομακρύνει χειρουργικά την πλάκα και τα πάσχοντα τμήματα της αρτηρίας. Στη συνέχεια, η αρτηρία ράβεται για να επιτρέψει τη βελτιωμένη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Οι κίνδυνοι και τα οφέλη του CEA εξαρτώνται από την ηλικία σας, τον βαθμό στένωσης και εάν έχετε υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή TIA.
Αγγειοπλαστική καρωτίδων. Το stenting της καρωτιδικής αρτηρίας (CAS) είναι μια νεότερη επιλογή θεραπείας. Είναι λιγότερο επεμβατική από την καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή και εκτελείται σε εργαστήριο καθετηριασμού. Με το CAS, γίνεται μικρή παρακέντηση στη βουβωνική χώρα. Ένας ειδικά σχεδιασμένος καθετήρας εισάγεται στην περιοχή στενεύσεως. Μόλις τοποθετηθεί, ένα μικρό άκρο μπαλονιού φουσκώνεται για λίγα δευτερόλεπτα για να ανοίξει η αρτηρία. Στη συνέχεια, ένας μεταλλικός ενδονάρθηκας τοποθετείται στην αρτηρία και επεκτείνεται για να κρατήσει την αρτηρία ανοιχτή. Το stent είναι συνήθως κατασκευασμένο από μέταλλο και είναι μόνιμο. Το CAS είναι μια νεότερη διαδικασία και εξακολουθεί να υπάρχει κάποια διαμάχη ως προς το πόσο καλά αποτρέπει τα εγκεφαλικά επεισόδια που προκαλούνται από τη νόσο της καρωτιδικής αρτηρίας. Οι έρευνες αποδεικνύουν ότι η καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή μπορεί να είναι ασφαλέστερη από το CAS.