Αγγειοχειρουργός
Δρ. Γεώργιος Ι. Ελευθερίου
Διδάκτωρ Ιατρικής Παν. Αθηνών
Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής Metropolitan Hospital
Email
gelef@icloud.com
Τι είναι η Περιφερειακή Αρτηριακή Νόσος (ΠΑΝ) των κάτω άκρων και ποια είναι η συμπτωματολογία της
Η περιφερειακή αρτηριακή νόσος είναι η νόσος που χαρακτηρίζεται από μειωμένη αιμάτωση των κάτω άκρων, η οποία προέρχεται είτε από στένωση είτε από απόφραξη των αρτηριών των κάτω άκρων.
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι κατά σειρά βαρύτητας:
Ναι. Είναι το πρώτο στάδιο της νόσου (ασυμπτωματικό) και μπορεί να διαγνωστεί με τη λήψη του κατάλληλου ιστορικού, την κλινική εξέταση και την μέτρηση του Σφυρο-Βραχιόνιου δείκτη από τον αγγειοχειρουργό.
Όταν μια αρτηρία έχει στένωση ή απόφραξη, το σκέλος δεν τροφοδοτείται με την απαιτούμενη ποσότητα αίματος άρα και οξυγόνου και παρουσιάζει το σύμπτωμα του πόνου.
Εάν ο ασθενής δε γνωρίζει τη νόσο του ή η νόσος διαγνωστεί και δεν γίνουν οι κατάλληλοι φαρμακευτικού ή επεμβατικοί χειρισμοί, επιδεινώνεται και μπορεί να φτάσει μέχρι τη γάγγραινα των κάτω άκρων. Επίσης , καθώς εξελίσσεται η νόσος, υπάρχει συνεχώς αυξανόμενος κίνδυνος για τον ασθενή να υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τα στάδια σχετίζονται με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων. Έτσι στο πρώτο στάδιο ο ασθενής μπορεί να μην αναφέρει κάποιο ιδιαίτερο σύμπτωμα (κυρίως γιατί δεν περπατά αρκετά ώστε να εκδηλωθούν τα συμπτώματα), στο δεύτερο στάδιο πονά κατά τη βάδιση και αναγκάζεται να σταματήσει, στο τρίτο πονά ακόμη και όταν κάθεται και τέλος στο τέταρτο στάδιο εμφανίζονται στοιχεία ισχαιμίας που μπορεί να οδηγήσουν σε έλκη και γάγγραινα.
Ισχαιμία είναι η μειωμένη αιμάτωση ενός οργάνου ή σκέλους και οφείλεται σε βλάβη των αρτηριών που τα αιματώνουν.
Ναι γιατί η αιμάτωση των σεξουαλικών οργάνων γίνεται απο αρτηρίες που τροφοδοτούν και τα κάτω άκρα
Ναι. Η ΠΑΝ μπορεί να οδηγήσει στον ακρωτηριασμό όταν καθυστερήσει η διάγνωση ή δεν αντιμετωπιστεί σωστά. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που ακόμη και αν εφαρμοστεί η σωστή αγωγή ο ακρωτηριασμός είναι αναπόφευκτος.
Συνήθως όταν έχουμε προσβολή μίας αρτηρίας από τη νόσο σημαίνει ότι πάσχουν και άλλες αρτηρίες και σε άλλες περιοχές. Το αρτηριακό σύστημα είναι ενιαίο και για αυτό πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να γίνεται ολοκληρωμένος έλεγχος αυτού.
Στην καθημερινή κλινική εξέταση ο γιατρός ψηλαφά τις αρτηρίες που αφορούν τα κάτω άκρα για να συμπεράνει την κατάσταση αυτών. Η εξέταση με τη χρήση υπερήχων (triplex) μπορεί να τεκμηριώσει τη διάγνωση και να καθορίσει τη βαρύτητα της νόσου. Τέλος η εξέταση που απεικονίζει λεπτομερώς τις βλάβες είναι η ψηφιακή αγγειογραφία.
Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της ΠΑΝ είναι:
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ΠΑΝ αποτελείται από:
Η βάδιση και η άσκηση βοηθά με την ανάπτυξη παράπλευρου δικτύου το οποίο υποκαθιστά σε ένα βαθμό τη ροή του αίματος στην πάσχουσα περιοχή δημιουργώντας μια φυσική παράκαμψη (by-pass)
Η βάδιση πρέπει να είναι καθημερινή. Συνιστώμενα μέτρα ημερησίως είναι από 3000 - 5000. Πρέπει να γίνεται με σταθερό ρυθμό και όταν ο ασθενής πονέσει ή δεν μπορεί να περπατήσει άλλο, είναι καλό να αναπαύεται για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο και να ξανασυνεχίζει.
ΝΑΙ. Η αγγειοσύσπαση που προκαλεί ο καπνός μειώνει τη ροή του αίματος. Έχει αποδειχτεί ότι με τη διακοπή του καπνίσματος και την άσκηση μπορεί η συμπτωματολογία του ασθενούς να υποχωρήσει έως και 50%.Απαραίτητη επίσης είναι η δραστική μείωση της χοληστερίνης, του σακχάρου και του σωματικού βάρους.
Η αγωγή στηρίζεται σε πληθώρα φαρμάκων όπως είναι τα αιμορρεολογικά, τα αντιαιμοπεταλιακά, τα αντιθρομβωτικά, οι στατίνες, τα αγγειοδιασταλτικά και τα αντιπηκτικά.
Πρέπει να αποφεύγει:
Να τηρεί τους κανόνες τοπικής υγιεινής των ποδιών
Να φορά άνετα, ζεστά παπούτσια με μαλακές κάλτσες των χειμώνα
Να αναζητά άμεσα ιατρική βοήθεια όταν εμφανίζονται μικροκακώσεις στο δέρμα και ιδιαίτερα όταν υπάρχει φλεγμονή
Η διαδερμική ενδαρτηριακή αγγειοπλαστική είναι η μέθοδος που με τη χρήση ειδικών καθετήρων αποσκοπεί στη διάταση των αγγειακών στενώσεων και διάνοιξη φραγμένων αγγείων με σκοπό την αύξηση της ροής του αίματος στην πάσχουσα περιοχή.
Το stent είναι μεταλλική αγγειακή ενδοπρόθεση και τοποθετείται για τη θεραπεία στενώσεων ή περιορισμένων αποφράξεων των αρτηριών.
Η παράκαμψη στοχεύει στη λειτουργική παράκαμψη μιας εκτεταμένης αρτηριακής βλάβης. Η περιοχή της βλάβης παραμένει άθικτη, ενώ με την παράκαμψη επιτυγχάνεται σύνδεση του κεντρικού με το περιφερικό τμήμα αυτής.
Εξαρτάται από το είδος της θεραπείας που έχει εφαρμοστεί. Γενικά η Περιφερική Αρτηριακή Νόσος είναι νόσος η οποία εξελίσσεται και είναι σημαντικό για τον ασθενή να προλαμβάνει κάθε πιθανή άσχημη εξέλιξη. Ο ιατρός καθορίζει ανάλογα με τη θεραπεία τα χρονικά διαστήματα ελέγχου.